کاهش سطوح سروتونین، پرده از علت بروز نشانگان کووید طولانی‌مدت برداشت!

 کووید طولانی‌مدت (یا PASC)، از چالش‌های بزرگی بوده‌است که سیستم‌های درمانی جهان پس از همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ با آن مواجه شده‌اند. PASC معمولاً شامل نشانگانی مانند خستگی، بی‌حالی پس از فعالیت بدنی (PEM)، از دست‌ رفتن حافظه و سایر اختلالات عصبی-شناختی می‌شود که گروهی از افراد، پس از چند ماه از ابتلا به کووید-۱۹، آن را تجربه می‌کنند. PASC هم می‌تواند به بازگشت نشانگان قدیمی اشارت داشته‌باشد و هم می‌تواند شامل نشانگانی نوظهور باشد. با وجود شناخت علائم کووید طولانی‌مدت، تا کنون اساس مولکولی آن ناشناخته مانده‌بود. 

 اخیراً، تیمی تحقیقاتی به سرپرستی Maayan Levy از دانشگاه پنسیلوانیا، توانسته‌اند فرضیات مطرح‌شده پیشین را با هم ارتباط دهند تا با ارائه یک مسیر مولکولی واحد، مکانیسم پاتوفیزیولوژیک کووید طولانی‌مدت را شرح دهند. بررسی‌های متابولومیکس این دانشمندان نشان داده‌است که کاهش سطوح سروتونین می‌تواند عاملی برای تشخیص کووید طولانی‌مدت از کووید حاد باشد. 

 این محققین با آنالیز نتایج مطالعات انسانی، حیوانی و ارگانوئیدها، متوجه شده‌اند که تشخیص ژنوم RNA ویروس SARS-CoV-2 توسط گیرنده‌های TLR3، می‌تواند باعث فعال‌شدن مسیر NF-κB و در نتیجه، تولید اینترفرون نوع یک (IFN-I) شود. سپس اینترفرون نوع یک می‌تواند از طریق سه مکانیسم، سطح سروتونین را کاهش دهد. در مکانیسم اول، IFN-I می‌تواند ژن‌های دخیل در جذب روده‌ای تریپتوفان، پیش‌ساز سروتونین، را مهار کند و بدین ترتیب، سروتونین کمتری تولید می‌شود. در مکانیسم دوم، IFN-I با فعال‌کردن شدید پلاکت‌ها و لختگی بیش‌ از حد خون، باعث کاهش تعداد پلاکت‌های حامل سروتونین در جریان خون می‌شود. در مکانیسم سوم، IFN-I با افزایش فعالیت مونوآمین اکسیداز (MAO)، باعث تجزیه سروتونین می‌گردد. کاهش غلظت محیطی سروتونین با سه مکانیسم یاد‌شده، می‌تواند مانع از فعالیت عصب واگ (vagus nerve) شود و بدین ترتیب، اختلالات عصبی-شناختی را بارز سازد. 

 این یافته‌ها توانسته‌است پاتوفیزیولوژی کووید (و همچنین سایر بیماری‌های ویروسی) طولانی‌مدت را به ما نشان دهد تا با دیدی روشن‌تر، به دنبال رفع نشانگان عصبی-شناختی آن باشیم.